ઉત્તર પ્રદેશની યોગી સરકારે સોમવારે પોતાના કાર્યકાળનું છેલ્લું પૂર્ણ બજેટ રજૂ કર્યું. રાજ્યના નાણાં પ્રધાન સુરેશ ખન્નાએ 5 લાખ 50 હજાર 270 કરોડ 78 લાખનું ઐતિહાસિક બજેટ રજૂ કર્યું હતું. યોગી સરકારે 2022 ની વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં અત્યાર સુધીના સૌથી ભારે બજેટ દ્વારા રાજકીય લડત જીતવા માટેનો માળખું નક્કી કર્યું છે. આ જ કારણ છે કે સરકારે યુવાનો, ખેડુતો અને મહિલાઓ સાથે તેનો મુખ્ય એજન્ડા હિન્દુત્વ અને તેના શહેરી કોર વોટબેંક રાખવા બજેટમાં પાંચ મોટા રાજકીય સંદેશાઓ રજૂ કરવાની કવાયત હાથ ધરી છે.
1. ખેડુતોની નારાજગી દૂર કરવા માટેની કવાયત
ભાજપ સરકાર સામે કૃષિ કાયદા વિરુદ્ધ ખેડૂતોનો ગુસ્સો વધી રહ્યો છે. કિસાન આંદોલન દ્વારા હવે પશ્ચિમ યુપીથી અવધ અને પૂર્વાંચલ સુધીના ક્ષેત્રને આવરી લેવામાં આવ્યા છે. રાજ્યમાં ચૂંટણીનું વર્ષ હોવાથી યોગી સરકારે બજેટ દ્વારા ખેડૂતોના રોષને દૂર કરવા પગલાં લીધાં છે, કેમ કે રાજ્યની 300 જેટલી બેઠકોની સ્થિતિ અને દિશાનો નિર્ણય ખેડુતો લે છે. વર્ષ 2022 સુધીમાં સરકારે ખેડૂતોની આવક બમણી કરવાનું લક્ષ્યાંક નક્કી કર્યું છે. આ સાથે, મુખ્યમંત્રી ખેડૂત અકસ્માત કલ્યાણ યોજના અંતર્ગત 600 કરોડ રૂપિયાની વ્યવસ્થા બજેટમાં સામેલ છે, જેમાં સરકાર ખેડૂતને 5 લાખનો વીમો આપશે. બજેટમાં ખેડૂતોને મફત પાણીની સુવિધા માટે 700 કરોડ રૂપિયા આપવાની દરખાસ્ત કરવામાં આવી છે. રાજ્યમાં ખેડુતોને રાહત દરે પાક લોન આપવા માટેની ગ્રાન્ટ માટે રૂ. 400 કરોડની જોગવાઈ સૂચવવામાં આવી છે. સરકારે ખેડુતોને એક ટકાના દરે લોન આપવાની જાહેરાત કરી છે. વડા પ્રધાન કિસાન ઉર્જા સુરક્ષા અને ઉત્થાન અભિયાન અંતર્ગત નાણાકીય વર્ષ 2021-22માં 15 હજાર સોલર પમ્પ લગાવવાનું લક્ષ્ય રાખવામાં આવ્યું છે.
2. હિન્દુત્વના એજેન્ડા પર ભાર મુકવામાં આવ્યો.
ઉત્તર પ્રદેશમાં યોગી સરકાર સત્તામાં આવી ત્યારથી હિન્દુત્વને લગતા એજન્ડાને વિશેષ મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે. રાજ્યમાં હિન્દુ ધર્મ સાથે સંકળાયેલા ધાર્મિક સ્થળો પર સરકાર ખૂબ જ દયાળુ રહી છે. આ બજેટમાં પણ સરકારે ગાય, ગુરૂકુળ, ગોકુલ માટે ખજાનો ખોલ્યો છે. અયોધ્યા અને કાશી પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને સાંસ્કૃતિક રાષ્ટ્રવાદનો મહિમા વર્ણવ્યો હતો. તેથી તેણે ગૌ માતા પ્રત્યેની ચિંતાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. શ્રી રામ જન્મભૂમિ મંદિર અને અયોધ્યા ધામ સુધીના રસ્તાના નિર્માણ માટે રૂ. 300 કરોડના બજેટની ગોઠવણી કરવામાં આવી છે. તેમજ અયોધ્યામાં પર્યટન સુવિધા માટે 100 કરોડની જોગવાઈ સૂચવવામાં આવી છે. યોગી સરકારે બજેટમાં અયોધ્યા એરપોર્ટનું નામ મર્યાદા પુરુષોત્તમ રામના નામ પર જાહેર કર્યું હતું, જેના માટે સરકારે 101 કરોડની રકમ નક્કી કરવામાં આવી છે. કાશીમાં પર્યટન સુવિધાઓના બ્યુટિફિકેશન માટે યોગી સરકારે બજેટમાં 100 કરોડ અને પર્યટક સ્થળોના વિકાસ માટે 200 કરોડની જોગવાઈ કરી છે. કાશી સાથે ચિત્રકૂટમાં પર્યટન વિકાસની વિવિધ યોજનાઓ માટે 20 કરોડની જોગવાઈ સૂચવવામાં આવી છે. આ સિવાય વિંધ્યાચલ અને નૈમિષારણીમાં સાઇટ વિકાસ માટે 30 કરોડ રૂપિયાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. નાણાં પ્રધાન સુરેશ ખન્નાએ કહ્યું કે ગુરુકુલ પદ્ધતિ પ્રમાણે સંસ્કૃત શાળાઓ ચલાવવામાં આવશે. વિદ્યાર્થીઓ માટે મફત છાત્રાલય અને ભોજનની વ્યવસ્થા મળશે. આ ઉપરાંત ગાયના રક્ષણ માટે સરકારે બજેટમાં વિશેષ વ્યવસ્થા કરી છે. આ રીતે, યોગી સરકારે તેની મુખ્ય વોટબેંકને રાજકીય સંદેશો સંપૂર્ણ રીતે પહોંચાડ્યો છે.
3. શહેરી મતદારોને રાજકીય સંદેશ
યોગી સરકારે શહેરોને બજેટ દ્વારા ભેટો આપીને રાજકીય સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. રાજ્યના વિવિધ મેટ્રો રેલ પ્રોજેક્ટ માટે સરકારે કુલ 1175 કરોડની જોગવાઈ કરી છે. સરકારે જુલાઇ અને નવેમ્બર સુધીમાં કાનપુર અને આગ્રા મેટ્રો રેલ ટ્રાયલ્સ યોજવાનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે. આ ઉપરાંત બજેટમાં વારાણસી, ગોરખપુર અને અન્ય શહેરોમાં મેટ્રો રેલ પ્રોજેક્ટ માટે 100 કરોડની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. તે જ સમયે, રાજ્ય સરકારે દિલ્હી-ગાઝિયાબાદ-મેરઠ આરઆરટીએસ કોરિડોરના નિર્માણ માટે 1326 કરોડ રૂપિયાની જોગવાઈ પણ કરી છે. ઉપરાંત, યુપીમાં ઓપરેશનલ એરપોર્ટની સંખ્યા 4 થી વધીને 7 થઈ ગઈ છે. ઉત્તર પ્રદેશમાં પીવાનું શુધ્ધ પાણી આપવામાં આવી રહ્યું છે. પીવાના પાણી યોજના માટે રૂ .15000 કરોડના બજેટની જોગવાઈ. 2022 સુધીમાં શહેરો અને ગામોમાં ઠેર-ઠેર નળનું પાણી પહોંચાડવા માટેની ઘોષણા કરવામાં આવી છે, જે ભાજપ માટે રાજકીય ક્ષેત્રે મહત્વનું સાબિત થઈ શકે છે. સરકારે યુપીના 45 જિલ્લામાં ક્રિટિકલ કેર હોસ્પિટલ શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી છે. આ સિવાય સરકારે રાજ્યના તમામ શહેરોને એક્સપ્રેસ વે દ્વારા જોડવાનો નિર્ણય કર્યો છે.
4. પંચાયતની ચૂંટણી પૂર્વે ગ્રામીણ વિસ્તારો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું.
રાજ્યમાં પંચાયતની ચૂંટણી પૂર્વે યોગી સરકારે બજેટ દ્વારા ગ્રામીણ વિસ્તારોને મદદ કરવાનું વલણ અપનાવ્યું છે. પંચાયતી રાજ માટે લગભગ 712 કરોડની દરખાસ્ત કરવામાં આવી છે. દરેક ન્યાય પંચાયતમાં ચંદ્રશેખર આઝાદ ગ્રામીણ વિકાસ સચિવાલયની સ્થાપના માટે 10 કરોડની જોગવાઈ સૂચવવામાં આવી છે. મુખ્યમંત્રી પંચાયત પ્રોત્સાહન યોજના હેઠળની બાકી રહેલી ગ્રામ પંચાયતોને પ્રોત્સાહિત કરવા રૂ. 25 કરોડની જોગવાઈ પણ સૂચવવામાં આવી છે. રાષ્ટ્રીય ગ્રામ સ્વરાજ અભિયાન અંતર્ગત ગ્રામ પંચાયતોમાં અને વિવિધ પંચાયતો માટે વિવિધલક્ષી પંચાયત બિલ્ડિંગો માટે રૂ .20 કરોડની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. અને રાષ્ટ્રીય ગ્રામ સ્વરાજ અભિયાન યોજના અંતર્ગત પંચાયતોમાં માળખાગત ક્ષમતા, નિર્માણ અને બાંધકામ માટે 653 કરોડની બજેની જોગવાઈ સૂચવવામાં આવી છે. યોગી સરકારે ગામોમાં ઇ-ગવર્નન્સના વિસ્તરણ માટે ડો. રામ મનોહર લોહિયા પંચાયત સશક્તિકરણ યોજના માટે રૂ.4 કરોડની જોગવાઈનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના (ગ્રામીણ) અંતર્ગત દર મહિને રૂ.7૦૦૦ કરોડની બજેટ જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. મુખ્યમંત્રી આવાસ યોજના-ગ્રામીણ અંતર્ગત રૂ. 369 કરોડની જાહેરાત કરવામાં આવી છે.
